สถานีพลังงานสะอาด …ความรู้ไม่มีวันหมดที่ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงและพลังงานชุมชน จ.ชัยนาท

จากแนวคิดการพึ่งพาตนเองในพื้นที่… สู่การน้อมนำแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาปรับใช้จนเกิดเป็นศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงและพลังงานชุมชน จังหวัดชัยนาท เพื่อสืบสานและต่อยอดแนวคิดในการพึ่งพาตนเองจากปัจจัยพื้นฐานด้านพลังงาน นำไปสู่การรวบรวมองค์ความรู้ กระจายต่อสู่ชุมชนอื่น เพื่อการเรียนรู้ไม่สิ้นสุดให้บุคคลที่สนใจ ทำให้ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงและพลังงานชุมชน ที่อำเภอหันคา จังหวัดชัยนาทแห่งนี้ ถูกยกย่องและเชิดชูด้วยรางวัล “คนบันดาลไฟ อวอร์ด ประเภทแหล่งการเรียนรู้” ในที่สุด

ศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้เริ่มต้นจากการใช้แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงในการพึ่งพาตนเองของ จ่าเอกสมบัติ วิสูตรพันธุ์ อดีตนักดนตรีประจำกองดุริยางค์ทหารเรือ ที่ผันตัวเองมาเป็นเกษตรกรซึ่งทำให้มีเวลาในการมองเห็นปัญหาในพื้นที่บ้านเกิด และพบว่าที่ อำเภอหันคา จังหวัดชัยนาทนั้น ประสบปัญหาด้านการใช้พลังงาน ซึ่งการใช้ชีวิตของชาวบ้านในพื้นที่มีต้นทุนสูงโดยเฉพาะเรื่องของการใช้ไฟฟ้า ซึ่งปัจจุบันค่าไฟฟ้ามีการปรับขึ้นอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งมีการใช้ไฟฟ้ามากขึ้นอันเกิดจากสภาพอากาศที่ร้อนขึ้น จึงเกิดแนวคิดการพึ่งพาตนเองในการผลิตไฟฟ้าพลังงานสะอาดจากแสงอาทิตย์ขึ้น โดยมองเห็นวิกฤตที่อากาศร้อนมีแสงแดดมากมาใช้ประโยชน์ทดแทน

โดยเริ่มจากเรียนรู้และศึกษาข้อดีข้อเสียของการผลิตพลังงานไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์ก่อนว่าเหมาะสมและทำได้หรือไม่ ใช้ได้อย่างไร คุ้มค่าไหม ซึ่งเมื่อศึกษาแล้วมองเห็นประโยชน์จำนวนมาก จึงตัดสินใจลงทุนในการติดตั้งระบบโซลาร์เซลล์ โดยวิธีเบื้องต้นคือหาแผงโซลาร์เซลล์มาใช้เปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์เป็นพลังงานไฟฟ้าที่สามารถใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าภายในบ้านได้บางส่วน เช่น โคมไฟ หรือที่ศาลพระภูมิหน้าบ้าน ให้เปิดปิดเองโดยระบบแสง ซึ่งจะช่วยลดค่าใช้จ่ายลงได้ โดยสามารถลดต้นทุนค่าไฟฟ้าสำหรับใช้ภายในศูนย์การเรียนรู้ประมาณ 3-5 พันบาทต่อเดือน จนในที่สุดหลังผ่านการทดลองด้านพลังงานสะอาดมาเป็นระยะเวลากว่า 10 ปี ก็ได้องค์ความรู้ที่พร้อมต่อยอดและกระจายต่อให้ชาวบ้านในพื้นที่และบุคคลที่สนใจได้เรียนรู้

นอกจากเรื่องของพลังงานสะอาดแสงอาทิตย์ที่ถือเป็นหัวใจการเรียนรู้ของที่นี่แล้ว ยังมีเรื่องของวิถีการเกษตร การผลิตถ่านจากผลไม้ และเรื่องของเตาอบพลังงานแสงอาทิตย์ให้ได้เรียนรู้ และที่สำคัญศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้เคยถูกใช้เป็นสถานีอบรมคนบันดาลไฟ ปีที่ 1 ภายใต้การสนับสนุนงบประมาณจากกองทุนพัฒนาไฟฟ้า สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (สำนักงาน กกพ.) เพื่อเรียนรู้และส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาดในพื้นที่อื่นๆ อีกด้วย